عوامل خطر در سرطان ریه
برخی موارد ممکن است احتمال ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
برخی از این عوامل قابل کنترل هستند مانند ترک سیگار و باقی آنها تحت کنترل نیستند مانند استعداد فامیلی.
عوامل خطر ابتلا به سرطان ریه شامل موارد زیر است:
سیگار کشیدن
سیگار تاکنون یکی از ریسک فاکتورهای بسیار مهم ابتلا به سرطان ریه بوده است. تنباکو عامل ۹ مورد از ۱۰ فرد مبتلا به سرطان ریه میباشد.
هرچه مدت زمانی که فرد سیگار میکشد و نیز تعداد پاکتهایی که روزانه مصرف میکند، بیشتر باشد، این احتمال افزایش مییابد.
اگر فرد قبل شروع سرطان ریه، سیگار را ترک کند، بافت ریه به آهستگی به حالت طبیعی خود باز میگردد.
ترک سیگار در هر سنی، ریسک ابتلا به سرطان ریه را کاهش میدهد.
کشیدن پیپ و سیگار برگ و نیز سیگارهای سبک هم مشابه کشیدن سیگار عادی، منجر به سرطان ریه میشوند.
در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که قلیان یا سیگارهای با اسانس نعنا، ریسک ابتلا به سرطان را حتی نسبت به سیگارهای عادی بیشتر افزایش دهد.
چون نعنا به افراد سیگاری این امکان را میدهد که نفس عمیقتری بکشند.
ارتباط با افراد سیگاری
افرادی که خودشان سیگار نمیکشد ولی به دلیل تماس نزدیک با فرد سیگاری، دود سیگار را استنشاق میکنند، احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.
همسران افراد سیگاری که خودشان سیگار نمیکشند، نسبت به سایر افراد ۲۰ تا ۳۰ درصد احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.
تماس افراد غیرسیگاری با تنباکو در محیط کار هم ریسک ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد.
قلیان
کشیدن قلیان در سالهای اخیر در بین جوانان بسیار رایج شده است. تصور میشود که قلیان از سیگار سالمتر و ایمنتر است.
با وجودی که تنباکوی کمتری در ترکیباتی که در قلیان استفاده میشود به کار میرود، همچنان خطرناک و اعتیادآور است و نیز کشیدن قلیان منجر به سیگاری شدن در آینده میشود.
گاز رادون
رادون، یک گاز رادیواکتیو است که در اثر شکسته شدن طبیعی اورانیوم در خاک یا سنگ ایجاد میشود. سطوح بالای اورانیوم در خاک یافت میشود.
رادون قابل دیدن، بوییدن و چشیدن نیست. این گاز معمولاً بهصورت خانگی ساخته میشود و ریسک فاکتورهای احتمالی سرطان را ایجاد میکند. سیگاریها بهخصوص به اثرات رادون بسیار حساسند.
آزبستوز
تماس به آزبستوز یک ریسک فاکتور دیگر سرطان ریه است. افرادی که با این ماده کار میکنند، احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.
مخصوصاً اگر سیگار بکشند، این احتمال بسیار بیشتر میشود.
هر دو گروه افراد سیگاری و غیرسیگاری که با آزبستوز تماس داشتهاند، احتمال بالاتری برای ابتلا به نوع خاصی از سرطان به نام مزویلتوم که از لایه پوشاننده ریه یعنی پرده جنب منشأ میگیرد دارند.
با وجودی که آزبستوز برای چندین سال مصرف میشده، دولت استفاده از آن را در محل کار و نیز در محصولات خانگی متوقف کرده است.
با وجودی که این ماده هنوز در بسیاری از ساختمانها وجود دارد، بهنظر نمیرسد که تا زمانیکه به داخل هوا آزاد نشود، ضرری ایجاد کند.
رادیوتراپی روی ریهها
افرادی که تحت رادیوتراپی در ناحیه قفسه سینه برای درمان سایر سرطانها قرار گرفتهاند، احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.
بهویژه اگر این افراد سیگار هم بکشند. زنان غیرسیگاری که تحت درمان رادیوتراپی پستان بعد عمل جراحی لامپکتومی (برداشتن توده از پستان) درمانی سرطان سینه قرار گرفتهاند.
بهنظر نمیرسد تا زمانیکه سیگار نکشند، احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه داشته باشند.
آرسنیک
سطوح بالای آرسنیک در آب آشامیدنی، احتمال ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. این احتمال حتی برای افراد سیگاری بالاتر هم میباشد.
سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان ریه
بستگان درجه اول (خواهر، برادر یا فرزندان) فرد مبتلا به سرطان ریه، مختصری احتمال ابتلای بالاتری برای سرطان ریه دارند. تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
رژیم غذایی و ویتامینها
بعضی تحقیقات نشان میدهند که رژیم غذایی با میوه و سبزیجات پایین، احتمال ابتلا به سرطان ریه در افرادی که در تماس با دود تنباکو قرار میگیرند را مختصری افزایش میدهد.
بهنظر میرسد که میوه و سبزیجات میتوانند اثر محافظتی در برابر ابتلا به سرطان ریه داشته باشند.
از طرف دیگر، در دو مطالعه انجام شده مشخص شده است که افراد سیگاری که مکملهای حاوی بتاکاروتن مصرف میکنند، شانس بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.
نتایج نشان میدهند که افراد سیگاری نباید ترکیبات حاوی بتاکاروتن مصرف کنند.
آلودگی هوا و یا آلایندههای محیطی
در شهرهای بزرگ، آلایندههای هوا، مختصری ریسک ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهند.
ولی این افزایش همچنان نسبت به اثر دود سیگار نقش بسیار کمتری در افزایش ریسک ابتلا به سرطان ریه دارد.
در کل حدود ۵% از تمام علل مرگ ناشی از سرطان ریه به دلیل آلودگی محیط زیست و هواست.
مصرف ماری جوانا
مصرف ماری جوانا، احتمال ابتلا به سرطان دهان و حلق را افزایش میدهد. محتوای تار در سیگارهای ماری جوانا نسبت به سیگارهای عادی بسیار بیشتر است.
بسیاری از ترکیبات ایجادکننده سرطان در تنباکو، در ماری جوانا هم وجود دارند.
این ماده بهصورت استنشاقی و عمیق تنفس شده و منجر میشود که دود، مدت زیادی در ریهها باقی بماند.
ولی به دلیل اینکه مصرف این ماده قانونی نیست، جمعآوری اطلاعات در مورد آن و تأثیر آن بر بدن بهراحتی مقدور نمیباشد.
تغییرات DNA و ژن
در طی چندین سال اخیر، دانشمندان پیشرفتهای زیادی در مورد شناسایی اثر ریسک فاکتورها روی تغییرات DNA و ژن که منجر به سرطانی شدن سلول میشوند، داشتهاند.
DNA یک ماده ژنتیک است که تقریباً دستورالعمل هر کاری که سلولهایمان انجام میدهند را دارد.
هدف تحقیقات فعلی در این زمینه، یافتن روشهای تشخیصی است که بتوانند سرطان ریه را در مراحل اولیه با تشخیص تغییرات نقطهای در ژن و DNA، شناسایی کنند.
ولی این روشهای تشخیصی هنوز برای استفاده عادی در دسترس نیستند. در حال حاضر پزشکان روی عدم مصرف تنباکو و سایر عوامل افزاینده ریسک سرطان ریه تأکید دارند.
