در ادامه این مقاله به توضیحاتی درباره آنچه درباره کبد باید بدانیم می پردازیم:
آنچه درباره کبد باید بدانیم:
عضوی مثلثی شکلی است که در جلوی معده و در پشت دنده ها در قمست فوقانی و راست شکم قرار دارد .
کبد بزرگترین و پیچیده ترین عضو بدن است که حدود ۱۵۰۰ گرم وزن دارد و به ۴ لوب تقسیم می شود.
لایه نازکی از بافت پیوندی هر لوب را در بر گرفته که به داخل لوبها نفوذ می کند و لوب ها را به بخش کوچکترین بنام لوبول تقسیم بندی می کند.
هر ۲ دقیقه یکبار همه ی خون بدن از این لوبولها عبور می کند.
کبد عضوی است که به دلیل مقدار زیاد خون رنگ آن قرمز مایل به سیاه است.
خون کبد معمولاً از ۲ منبع است:
- حدود ۷۵% خون از طریق ورید پورت وارد کبد می شود که از دستگاه گوارش تخلیه می شود و غنی از مواد مغذی است .
- بقیه آن به وسیله ی شریان کبدی وارد کبد می شود که غنی از اکسیژن است .
این ۲ منبع خونرسانی در نهایت شاخه ی انتهاییشان به هم می پیوندند و تشکیل سینوزوئیدهای کبدی را می دهد.
این سینوزوئیدها پس از خونرسانی به کبد به درون وریدچه های واقع در مرکز لوبولهای کبدی تخلیه می‌شوند و ورید مرکزی نامیده می شود.
این وریدهای مرکزی به هم ملحق می شود و ورید کبدی را تشکیل می دهد که در نهایت خون ورید کبدی به ورید اجوف تحتانی تخلیه می شود.
سلولهای کبدی هپاتوسیت ها می باشند و بقیه آنها شامل سلولهای کوپفر ، اقماری (satellite) و سلولهای ذخیره کننده چربی است.
ساختمان هپاتوسیت ها شش ضلعی است (همانند کندو عسل ).
خون شریان کبدی و ورید پورت از ناحیه یک به آسینوس وارد شده و پس از عبور از سینوزئیدها به ورید کبدی انتهایی ناحیه سه جریان می یابد.
در نهایت به صورت ورید فوق کبدی به ورید اجوف تحتانی می ریزد .
سلولهای کوپفر نقش بیگانه خواری دارند که جزء سیستم رتیکولو اندوتلیال هستند.
وظیفه ی اصلی آنها به دام انداختن مواد خاصی است که از طریق ورید پورت آورده می شوند.
کبد غذا را از دستگاه گوارش گرفته و سپس آنها را ذخیره و یا به شکل مواد شیمیایی تغییر می دهد که در قسمت دیگری از بدن جهت نیازهای متابولیکی مورد استفاده قرار می گیرد .
وظایف کبد عبارت است از:
- تولید حداکثر پروتئینهای ضروری سرم که شامل: از ۱۳ فاکتور انعقادی ۱۲تای آن در کبد ساخته و فقط فاکتور ۸ در اندوتلیال عروق ساخته می شود. همچنین فاکتورهای ضد انعقادی نیز در کبد ساخته می شوند.
- تولید صفرا و مواد حاصل از آن ( اسیدهای صفراوی – کلسترول – لیستین – فسفولیپیدها )
- تنظیم مواد مغذی ( گلوکز – گلیکوژن – لیپیدها – کلسترول و اسیدهای آمینه )
این یعنی اینکه پس از مصرف غذا گلوکز از طریق ورید پورت به کبد رفته و به طی فرایند گلیکوژنز به گلیکوژن تبدیل می شود و برعکس هنگام گرسنگی و یا بین وعده های غذایی گلیکوژن در کبد به گلوکز تبدیل می شود (طی فرآیند گلیکولیز) چربی ها از کبد به صورت VLDL خارج می شوند و در نسوخ چربی ذخیره می شوند. - متابولیسم و کونژوگه کردن ترکیبات چربی دوست (بیلی روبین ، کاتیونها ، داروها) برای دفع از طریق صفرا یا ادرار
- تبدیل ویتامین های B به شکل فعال کوآنزیم آن
- تبدیل آمونیاک به اوره که توسط کلیه ها دفع می شود
- ذخیره ی ویتامین های محلول در چربی شامل K ، E ، D ، B12 ، A و فولات و مواد معدنی نظیر مس و آهن
- تبدیل و غیرفعال کردن هورمون ها
- تولید گرما برای حفظ دمای بدن
- از لحاظ تئوری ۳/۱ از کبد برای نیاز بدن کافی است.
