کلینیک امید تهران: اگر بیمار در نفس کشیدن دچار اشکال باشد. ممکن است اکسیژن کافی به بدن فرد نرسد در این حالت یا ریهها توانایی جذب مقدار کافی هوا را ندارند یا بدن نمیتواند اکسیژن کافی را از جریان خون جذب کند تعدادی از مشکلات مختلف باعث این حالت میشود که شامل اختلالات مزمن، انسداد مجاری هوایی، عفونت ریه، ضعف عضلانی تنفسی یا چاقی است. این وضعیت همچنین میتواند به علت درد، کمتحرکی، تغذیة نامناسب، استرس یا اضطراب، واکنشهای آلرژیک، جراحی، کمخونی، عوارض جانبی شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، رشد تومور، تجمع مایع اطراف ریهها، نارسایی قلبی یا سایر علل نیز ایجاد شود.
دنبال چه باشید:
• تنگی نفس یا اختلال نفس کشیدن حین استراحت، هنگام غذاخوردن یا صحبت کردن یا موقع فعالیت
• درد قفسه سینه، تند شدن تعداد تنفس، تندشدن ضربان قلب
• رنگپریدگی پوست یا کبودی پوست، کبودی بستر ناخنها، سردشدن سطح پوست
• بازشدن پرههای بینی هنگام دم و خرخر سینه.
مراقبین چه کار میتوانند بکنند
• از یک ساعت برای اندازهگیری تعداد ضربان قلب بیمار و شمارش آن در یک دقیقه استفاده کنید. (اگر تعداد تنفس بیمار را در یک دقیقه اندازهگیری میکنید، در اینباره چیزی به بیمار نگویید دانستن این نکته که مشغول شمارش تنفس هستید موجب میشود بیمار ناخواسته تعداد تنفسش را کم یا زیاد کند.)
• درجه حرارت بیمار را برای احتمال وجود تب بررسی کنید. اگر بیمار دچار تنگی نفس است. لباسهای تنگ و چسبنده را خارج کنید. کمک کنید بیمار از محیط بسیار گرم که موجب سختی بیشتر در تنفس میشود دور نگه دارید. توجه کنید که بیمار در هنگام فعالیت شدید یا فعالیت معمولی یا هنگام استراحت دچار تنگی نفس میشود و اینکه تنگی نفس در وضعیت ایستاده، نشسته، خوابیده رخ میدهد. قرار دادن بیمار در مقابل یک پنجره یا پنکه که هوا را بهآرامی به سمت صورت بیمار میفرستد بعضی مواقع کمککننده است. هرگونه دارو یا اسپری تجویز شده برای تنگی نفس را به بیمار بدهید.
• اگر از اکسیژن در منزل استفاده میکنید از نحوة کار آن و میزان مصرف اطلاع حاصل کنید. (میزان اکسیژن مصرفی را بدون نظر پزشک تغییر ندهید). هنگام مصرف اکسیژن سیگار نکشید و نزدیک آن آتش روشن نکنید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
• اختلال تنفس یا درد قفسة سینه
• خلط غلیظ زرد یا سبز رنگ یا خلط خونی
• رنگ پریدگی یا کبودی یا سردی پوست
• تب بالای 38 درجه یا بیشتر که از طریق دهان اندازهگیری شده
• باز شدن پرههای بینی هنگام دم
• بیقراری یا گیجی. اختلال در صحبت کردن، بروز سرگیجه یا ضعف، تورم صورت گردن یا بازوها
بروز خرخر سینه
کلینیک امید تهران : در طول درمان سرطان، گاهی با افزایش یا کاهش وزن مواجه می شویم، عمده دلایل افزایش وزن شامل این موارد است:
• کم تحرکی
• خوردن بیشتر
• تجمع آب (به مبحث ورم مراجعه کنید. )
• بعضی داروها
تغییرات وزنی بیشتر از 5/2 کیلو در هفته را باید به پزشک گزارش دهید. کاهش وزن به مروز زمان روی فعالیتهای فرد تأثیر میگذارد و موجب میشود تا فرد احساس ضعف کرده، توانایی انجام فعالیتهای روزمره را نداشته باشد. کاهش وزن ناگهانی معمولاً نشانه کمآبی بدن است. افزایش وزن طی زمان میتواند نشانهای از یک اختلال جدی سلامتی مانند دیابت یا فشار خون بالا باشد.
شما میتوانید براساس سایز لباسهایتان، یا با اندازهگیری هفتگی وزن متوجه تغییرات وزن خود بشوید.
مراقبین چه کار میتوانند بکنند:
• بیمار را روزانه وزن کنید وآن را یادداشت نمایید. صبحها قبل از خوردن صبحانه زمان مناسبی برای این کار است.
• اگر تغییرات وزن بیمار توجه شما را جلب کرد با پزشک مشورت کنید.
• مراقب سایر علائم در بیمار باشید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
• کاهش یا افزایش وزن بیش از 5/2 کیلو در هفته
• بروز تنگی نفس
• بروز سرگیجه یا گیجی.
کلینیک امید تهران: تغییرات رنگ پوست معمولاً ناشی از تغییرات در بدن است. بهعنوان مثال زرد شدن بیمار میتواند ناشی از مشکل کبدی، کبودی بیمار میتواند ناشی از مشکلات تنفسی، خونریزی و کبودی به علت تغییرات پوستی و قرمزی به علت مشکلات پوستی باشد. تغییرات پوست میتواند ناشی از رشد تومور تماس با نور آفتاب یا عوارض جانبی شیمیدرمانی یا پرتودرمانی باشد. بعضی تغییرات پوستی میتواند موقتی باشد در حالیکه بعضی دیگر دائمی است.
دنبال چه باشید.
• زردی پوست یا زردی سفیدی چشم
• ادرار قهوهای یا زرد تیره
• مدفوع روشن یا سفید رنگ
• کبودی یا نواحی آبی یا ارغوانی پوست بدون علت مشخص
• اشکال در تنفس (به بحث تنگی نفس مراجعه کنید.)
• قرمزی یا دانههای پوستی
• تورم در ناحیة دچار تغییر رنگ
• خارش (به مبحث خارش مراجعه کنید.)
مراقبین چه کار میتوانند بکنند:
• مراقب دارو، صابونها یا مواد شستوشو یا غذاهای جدید که موجب بثورات پوستی شده باشید.
• اگر دستان بیمار درگیر میباشد به وی اجازه ندهید با آب گرم تماس داشته باشد.
• از ماساژ ملایم با کرمهای مرطوبکننده استفاده کنید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
• ادرار پررنگ یا نارنجی برای یک روز یا بیشتر
• دو نوبت یا بیشتر دفع مدفوع سفید رنگ یا کم رنگ
• بروز زردی پوست یا سفیدی چشم
• خارش شدید (به مبحث خارش مراجعه کنید.)
• کبودی که طی یک هفته بهبود نیافته یا موارد کبودی جدید که بیش از 3 روز باقی مانده باشد.
• نواحی قرمزی یا دانههای پوستی
کلینیک امید تهران: تعریق به معنای خیس شدن و عرق کردن شبانه حتی در اتاق خنک است.
این حالت باید به اندازة کافی زیاد باشد تا لباسهای بیمار خیس شود.
تعریق خصوصاً هنگامیکه تب از بین میرود، شایع است یا ممکن است بعد از لرز متوجه تعریق بیمار شوید. (به مبحث تب مراجعه کنید.)
تب ممکن است با یا بدون عفونت ایجاد شود.
گاهی تب وجود ندارد و تنها علامت عفونت تعریق است که بعد از کاهش دمای بدن ایجاد میشود.
دنبال چه باشید:
• عرق کردن و خیس شدن شبانه
• تب و تعریق شدید هنگامیکه دمای بدن طبیعی میشود.
• لرز تکاندهنده
• تعریق حتی بدون وجود تب
مراقبین چه کار میتوانند بکنند:
• در خشک نگه داشتن لباسها و ملحفهها به بیمار کمک کنید.
• درجة حرارت بیمار را چند بار در روز از نظر وجود تب اندازهگیری کنید.
• برای اندازهگیری درجة حرارت بعد از خوردن و آشامیدن 15- 10 دقیقه صبر کنید.
• برای جبران مایعات که بهصورت تعریق از دست رفته است مایع بیشتری به بیمار بدهید.
• هنگام حمام کردن به بیمار کمک کنید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
• کم آبی بدن به علت تعریق شدید (به مبحث آب و کم آبی مراجعه کنید.)
• تب بالای 38 درجه از طریق دهان برای بیش از 24 ساعت.
لرز تکاندهنده
کلینیک امید تهران: تشنج به معنی حرکت غیرقابل کنترل عضلات است. این حالت هنگامی اتفاق میافتد که سلولهاي عصبی در مغز بیش از حد تحریکشده و بهطور طبیعی کار نمیکند. تشنج معمولاً کمتر از 5 دقیقه طول میکشد. بعد از تشنج دورهای از خوابآلودگی و منگی بهوجود میآید که ممکن است برای چندین ساعت طول بکشد. علل تشنج در بیماران سرطانی شامل: تب بالا، آسیب به سر، عفونت شدید اطراف مغز و ستون فقرات عدم تعادل در مواد شیمیایی بدن و رشد تومور در مغز یا نخاع است.
دنبال چه باشید
• خیره شدن چشمها یا چرخیدن چشمها به سمت بالا.
• از دست دادن ناگهانی کنترل ادرار و مدفوع
• حرکات پرشی بدن خصوصاً بازوها و پاها
مراقبین چه کار میتوانند بکنند.
• بیمار را از خطر دور نگه دارید.
• اگر تشنج هنگامی رخ میدهد که بیمار در بستر است و یا روی صندلی نشسته است. برای جلوگیری از افتادن به وی کمک کنید.
• همراه بیمار بمانید. آرامش خود را حفظ کنید. پوشش اطراف گردن بیمار را شل کنید. اگر بیمار روی زمین افتاده است پارچه یا حولهای را زیر سر او بگذارید و وی را به سمت چپ بچرخانید. اگر بیمار به پشت خوابیده است در صورت امکان سر او را بهآرامی به پهلو بچرخانید. هیچ قسمت از بدن را به زور حرکت ندهید. به نوع حرکات بیمار، مدت زمان تشنج و مدت زمانی را که بدن دچار تشنج شده است دقت کنید، حتی در صورتیکه بیمار زبان خود را گاز گرفته باشد سعی در باز کردن دهان بیمار نکنید. دستان و انگشتان خود را از دهان بیمار دور نگه دارید. بیمار را حرکت ندهید مگر اینکه وی در موقعیت خطرناکی قرار گرفته باشد. (بهعنوان مثال نزدیکی یک رادیاتور داغ، درب شیشهای یا پلکان).
• بعد از تشنج روی بیمار را با پتو بپوشانید و اجازه دهید بیمار استراحت کند. بدون دستور پزشک تا زمان هوشیاری کامل از دادن دارو، غذا و مایعات به بیمار خودداری کنید. اگر بیمار مستعد به تشنج است از تخت مجهز به نردة کناری استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید فردی بیمار را هنگام راه رفتن و نشستن روی صندلی کمک میکند. داروهای ضدتشنج تجویز شده را به موقع به بیمار بدهید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
پس از بروز تشنج هنگامی که بیمار احساس راحتی میکند (اگر فردی غیر از شما در کنار بیمار است از او بخواهید تا با پزشک تماس بگیرید).
کلینیک امید تهران: تب به معنی درجة حرارت 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر است که از طریق دهان اندازهگیری شده باشد و یک روز پایدار باشد.
تب معمولاً علامت عفونت است. منشاء عفونت ممکن است ویروسی (که معمولاً درمان ما علامتی بوده و حتی بدون درمان هم بهبود مییابد) یا ممکن است باکتریایی یا قارچی باشد. (که در آن بعد از تشخیص عفونت دارو تجویز میشود.) سایر علل تب شامل التهاب، عوارض دارویی با رشد تومور است.
گاهی علت شناخته میشود. در صورت بروز عفونت تب ناشی از واکنش بدن در تلاش برای از بین بردن عوامل مهاجم است. تب یک مقاومت طبیعی مهم در مقابل میکروبها است. بیمارانی که تحت شیمیدرمانی هستند. بیشتر احتمال بروز عفونت دارند. زیرا تعداد گلبولهاي سفید خون برای مقابله با میکروبها کمتر است (بخش مربوط به شمارش سلولهاي خون را ببینید). بهتر است یک دماسنج که بهراحتی قابل کاربرد و خواندن از طریق دهان باشد را در اختیار داشته باشید.
دنبال چه چیزی باشید.
- افزایش دمای پوست
- هرگونه ترشح زرد رنگ یا چرک از محل آسیب یا هر نقطه از بدن
- احساس گرما
- بروز جدید سرفه یا تنگینفس
- احساس خستگی
- بروز جدید درد شکم
- سردرد
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- احساس سرما
- لرز
- گلودرد
- درد بدن
- بیماری که دچار گیجی است و اطلاعی از مکان ندارد، دچار فراموشی است وچیزی را احساس نمیکند (بخش مربوط به گیجی را ببینید)
- هر ناحیه جدید از تورم یا قرمزی
- بثورات پوستی
مراقبین چه کارهایی میتوانند انجام دهند.
• مراقب لرز باشید و بعد از پایان لرز دمای بدن بیمار را اندازهگیری کنید.
• دمای بدن را با قرار دادن دماسنج در زیر زبان یا زیربغل اندازهگیری کنید. (دماسنج را داخل مقعد استفاده نکنید مگر آنکه توسط پزشک تجویز شده باشد).
• سعی کنید افرادیکه تبدار هستند یا سرماخوردگی دارند بیمار را ملاقات نکند و یا از طریق تلفن احوالپرسی کنند.
• مایعات بیشتر و غذاهای میان وعده به بیمار بدهید.
• به بیمار کمک کنید داروها را سر موقع مصرف کنند.
• در صورتیکه بیمار دچار گیجی است، موقعیت خود را نمیداند، دچار فراموشی است. یا چیزی را احساس نمیکند با پزشک تماس بگیرید.(بخش مربوط به گیجی را ببینید.)
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
• تب بالای 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر که از طریق دهان اندازهگیری شده باشد.
• وجود 2 یا بیشتر از علائم ذکر شده در بالا.
• تبی که بیشتر از 24 ساعت ادامه پیدا کند.
• لرز بدن
عدم توانایی در مصرف مایعات
کلینیک امید تهران:
بی اشتهایی بیمار
فرد بیاشتها یا دچار کاهش اشتها بسیار کمتر از مقدار طبیعی غذا میخورد یا اصلاً نمیتواند بخورد.
بیاشتهایی علل مختلفی دارد که شامل اختلال بلع، افسردگی، درد، تهوع و استفراغ است. بیاشتهایی میتواند همچنین ناشی از تغییرات بو و مزه، احساس سنگینی، کمآبی یا به علت عوارض جانبی شیمیدرمانی یا رادیوتراپی باشد. بیاشتهایی معمولاً مشکلی کوتاهمدت است. سعی کنید راههای زیر را برای رفع بی اشتهاییبکار برید:
• سعی کنید روزانه 8-6 وعده غذای کم حجم به بیمار بدهید.
• از غذاهای نشاستهای (نان، پاستا، سیبزمینی) همراه با غذاهای پرپروتئین مانند ماهی، مرغ، گوشت، بوقلمون، تخممرغ، پنیر، شیر، غلات، کره بادامزمینی، ماست استفاده کنید.
• مایعات خنک و آبمیوه را در دسترس بیمار قرار دهید.
• اگر بوی غذا بیمار را اذیت میکند، غذا را خنک یا ولرم سرو کنید.
• محیط دلنشینی را برای صرف غذا ایجاد کنید و خودتان همراه با بیمار غذا بخورید.
• اگر بیمار نمیخواهد غذا بخورد، پوره میوه، شیم طعمدار یا غذاهای مایع را امتحان کنید.
• اگر بیمار از طعم فلزی دهان شکایت دارد از قاشق و چنگال پلاستیکی استفاده کنید.
• اگر بیمار از غذا خوردن امتناع میکند یا نمیتواند غذا بخورد خود را ملامت نکنید.
در صورتی که بیمار دچار موارد زیر بود با پزشک تماس بگیرید:
• وجود حالت تهوع و عدم توانایی خوردن غذا یک روز یا بیشتر.
• کاهش وزن 5/2 کیلو یا بیشتر.
• وجود درد هنگام غذا خوردن.
• ادرار نکردن به مدت یک روز کامل یا عدم اجابت مزاج برای دو روز یا بیشتر.
• کاهش حجم ادرار به مقادیر کم و تغییر بو و رنگ ادرار.
• استفراغ برای بیش از 24 ساعت.
• عدم توانایی نوشیدنی یا بلع مایعات.
• درد غیر قابل کنترل.
در صورتی که بیمار دچار موارد زیر بود با پزشک تماس بگیرید:
• وجود حالت تهوع و عدم توانایی خوردن غذا یک روز یا بیشتر.
• کاهش وزن 5/2 کیلو یا بیشتر.
• وجود درد هنگام غذا خوردن.
• ادرار نکردن به مدت یک روز کامل یا عدم اجابت مزاج برای دو روز یا بیشتر.
• کاهش حجم ادرار به مقادیر کم و تغییر بو و رنگ ادرار.
• استفراغ برای بیش از 24 ساعت.
• عدم توانایی نوشیدنی یا بلع مایعات.
درد غیر قابل کنترل.
کلینیک امید تهران: اسهال دفع مدفوع شل و آبکی سه بار یا بیشتر در روز با یا بدون احساس ناراحتی است. علت بروز اسهال این است که مایع موجود در روده به علتی جذب نمیشود. گاهی علت اسهال در حقیقت نشت مدفوع آبکی از اطراف مدفوع سفت شده است. علل دیگر شامل عوارض شیمیدرمانی، رادیوتراپی شکم، داروها، عفونتها، جراحی، اضطراب، مصرف مکملها حاوی مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی، قند و الکترولیتها و رشد تومورال است.
اسهال ناشی از شیمیدرمانی یا رادیوتراپی میتواند تا سه هفته پس از اتمام درمان ادامه پیدا کند.
مراقبین چه کار میتوانند بکنند؟
• مراقب باشید بیمار حداقل سه لیوان آب در روز مصرف کند.
• دفعات اجابت مزاج را یادداشت کنید تا در صورت نیاز به پزشک ارائه کنید.
• قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه ضداسهال با پزشک مشورت کنید. بسیاری از این داروها حاوی ترکیباتی است، مانند آسپیرین که مشکلات خونریزی ایجاد میکند.
• ناحیه اطراف مقعد را از نظر قرمزی، پوستهریزی و آسیب پوستی بررسی کنید. اگر این مشکلات وجود داشت به بخش زخمهای پوستی مراجعه کنید.
• برای جلوگیری از آلودگی تخت و صندلی بیمار از پوشک با پوشش پلاستیکی در زیر بیمار استفاده کنید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
• دفع مدفوع شل 6 بار یا بیشتر در روز که پس از 2 روز بهتر نمیشود.
• وجود خون در مدفوع یا اطراف مقعد (به بخش خون در مدفوع مراجعه کنید.)
• کاهش وزن بیش از 2 کیلوگرم از زمان شروع اسهال.
• درد جدید شکم بیش از 2 روز.
• ادرار نکردن برای مدت 12 ساعت یا بیشتر.
• عدم نوشیدن مایعات برای 48 ساعت یا بیشتر.
• تب بالای 38 درجه از طریق دهان.
• اتساع شکم
وجود یبوست برای چندین روز و سپس خروج مقادیر اندک مدفوع شل یا نشت مدفوع آبکی که مطرح کننده مدفوع سفت شده (یبوست شدید) است.