کلینیک امید تهران: بسياری از افراد پس از اتمام پايان سرطان، با تغييراتی در زندگی جنسی خود مواجه می‌شوند. اين تغييرات، بسياری از افراد پس از اتمام پايان سرطان، با تغييراتی در زندگی جنسی خود مواجه می‌شوند. اين تغييرات، بنا بر نوع سرطان، می‌تواند درازمدت يا کوتاه‌مدت باشد، برای مثال، حدود نيمی از خانم‌هايی که به مدت طولانی تحت درمان سرطان پستان يا اندام‌های توليد‌مثل بوده‌اند و بيش از نيمی از مردان مبتلا به سرطان پروستات، دچار مشکلات جنسی طولانی‌مدت شده‌اند.نا بر نوع سرطان، می‌تواند درازمدت يا کوتاه‌مدت باشد، برای مثال، حدود نيمی از خانم‌هايی که به مدت طولانی تحت درمان سرطان پستان يا اندام‌های توليد‌مثل بوده‌اند و بيش از نيمی از مردان مبتلا به سرطان پروستات، دچار مشکلات جنسی طولانی‌مدت شده‌اند.
مشکلات جنسی پس از درمان سرطان، معمولاً ناشی از تغييرات ايجاد شده در بدن، مثل جراحی، شيمی‌درمانی، يا راديو‌تراپی يا مصرف برخی دارو‌ها است. گاهی، مسائل عاطفی، عامل اينگونه تغييرات جنسی است. از نمونه‌های اين مشکلات عاطفی مي‌توان به اضطراب، افسردگی، حس عذاب وجدان به علت ابتلا به سرطان، و تغيير در شکل بدن پس از جراحی و استرس ميان شما و همسر‌تان، اشاره کرد. زندگی جنسی گذشته شما هيچ ربطی به وضعيت فعلی ندارد.
چه مشکلاتی ممکن است بروز كند؟ بسياری در مورد مسائل زير نگران هستند:
• نگرانی در مورد حس صميميت و نزديكي پس از درمان. بعضي‌ها با شکل بدنشان پس از درمان، مشکل دارند. حتی تفکر در مورد ديده شدن بدون لباس می‌تواند عذاب‌آور باشد. چنين افرادی از نا‌توانی جنسی، وحشت دارند.
• ترس از کاهش کيفيت زندگی جنسی. گاهی برخی روش‌های درمان سرطان بر اندام‌های جنسی تأثير می‌گذارد.
• در برخی از مرد‌های مبتلا به سرطان پروستات، سرطان آلت تناسلی يا بيضه‌ها، نعوذ به سختی صورت می‌گيرد يا اصلاً انجام نمی‌شود.
• در برخی خانم‌هايی که دورۀ درمان را به پايان رسانده‌اند، رابطۀ جنسی مي‌تواند سخت‌تر و حتی دردناک باشد. اين مشکل پس از برخی انواع درمان ايجاد می‌شود و علت مشخصی ندارد.
بروز نشانه‌های يائسگی با توقف قاعدگی، علائمی چون گُرگرفتگی، خشکی يا سختی در محل واژن و يا مشکلاتی در ميل جنسی بروز می‌كند.
از دست دادن توانايی بارداری. برخی انواع درمان می‌تواند منجر به نا‌باروری گردد. بر اساس نوع درمان، سن و مدت زمانی که از پايان درمان گذشته است، شايد بتوانيد باز هم باردار شويد. برای آگاهي بيش‌تر در مورد بارداری به «بخش منابع» مراجعه كنيد.
معمولاً مشکلات جنسی، خود‌به‌خود حل نمی‌شوند. برای دريافت کمک در اين زمينه، حتماً بايد با پزشک خود حرف بزنيد. گاهی اينگونه مسائل ناشی از عواملی بنيادی مثل موارد زير است:
• مشکل درایجاد نعوذ. دارو، ابزار کمکی، جراحی، مشاوره يا روش‌های ديگر می‌تواند مؤثر باشد.
• خشکی واژن. سفتی يا خشکی واژن ممکن است ناشی از يائسگی باشد. در مورد استفاده از نرم‌کننده‌هاي حاوی آب، بازکنندۀ واژن قبل از نزديكي و مصرف هورمون يا کرم هورمونی از پزشک نظر بخواهيد.
• ضعف عضلانی. با انجام تمرين‌های Kegel می‌توانيد عضلات جنسی را تقويت كنيد. از تمرين‌های مؤثر، تلاش در کنترل عضلات برای نگه داشتن ادرار است. اين کار را می‌توانيد حتی در زمانی که ادرار نمی‌کنيد انجام دهيد. کافی است عضلات را در حالی‌که نشسته‌ايد، سفت و شل كنيد.

در مورد نکات زير می‌توانيد بحث كنيد:
• نگرانی در مورد بارداری. در مورد نگرانی‌های خانواده با پزشک حرف بزنيد. اگر خانم هستيد، در مورد لزوم استفاده از دارو‌های ضد بارداری، حتی در صورت توقف قاعدگی، پرس‌و‌جو کنيد.
• گفت‌وگو با مشاور يا روانشناس. ممکن است فکر کنيد برخی از مشکلات جنسی‌تان به علت مشکلات احساسی، مثل استرس يا مشکل بدنی باشد. گاهی، هنگامی که فرد به ارتباط مشکلات جنسی با بيماری‌اش پی مي‌برد، از همسرش دوری می‌کند. در اين صورت، می‌توانيد به کمک پرستار يا مددکار اجتماعی به مشاور مراجعه كنيد. صحبت با كساني كه به‌طور خصوصی يا همراه با همسر می‌تواند مؤثر باشد.
• مراجعه به درمانگر امور جنسی. می‌توانيد با چنين فردی، به‌راحتی در مورد مسائل جنسی صحبت کرده و به راه‌های مفيدی برای بهبود شرايط دست يابيد.

گفت‌وگو با همسر
حتی برای زوج‌هايی که مدتی طولانی با هم زندگي کرده‌اند، حفظ ارتباط می‌تواند امری دشوار باشد. خوب است بدانيد که معمولاً اينگونه روابط به علت استومی، زخم يا ديگر تغييرات جنسی، از هم نمی‌پاشد. ميزان طلاق در افراد مبتلا به سرطان و افراد سالم تقريباً يکسان است.
در مورد احساستان در مورد رابطۀ جنسی و تغييری که می‌خواهيد صورت گيرد با همسر خود حرف بزنيد. ممکن است بخواهيد نگرانی‌های خود، نظريات خود در مورد زندگی جنسی فعلیتان، احساساتتان و روش بهبود شرايط را مطرح كنيد.
برخوردی باز نسبت به اين مسائل، منجر به جلوگيری از احساس سرزنش خود، مثبت باقی ماندن و مشخص شدن حس ميان شما و همسر‌تان مي‌گردد. در زير نمونه‌ای از چگونگی آغاز بحث ارائه شده است:
«می‌دانم حرف زدن در اين زمينه سخت است ولی فکر می‌کنم بايد در مورد زندگی جنسیمان صحبت کنيم. اخيراً رابطۀ جنسی ما بسيار کاهش يافته. برای حس نزديکی به تو دلتنگ هستم. می‌ترسم زخم‌هايم مشکل‌ساز باشند. لطفاً احساس خودت را با من در ميان بگذار.»

سعی کنيد با ذهنی باز و پذيرا به ديدگاه‌های همسر‌تان گوش کنيد:
• به‌جای تمرکز به پاسخی که می‌خواهيد بدهيد به نکاتی که همسر‌تان می گويد توجه کنيد.
• صحبت‌های همسرتان را تکرار کنيد تا مطمئن شويد درست متوجه شده‌ايد.
• برای درک بهتر نگرانی‌های همسرتان، سؤالاتی مطرح کنيد.
• به همسرتان نشان دهيد که ديدگاه‌هايش برايتان مهم است. می‌توانيد با جملاتی مثل «می‌دانم چرا چنين حسی داری» و يا «تا به حال به قضيه اينگونه نگاه نکرده بودم» توجه خود را نشان دهيد.

حس صميميت و نزديكي پس از درمان
• به بدن خودتان افتخار کنيد. بدن شما، توان تحمل درمان را داشته است.
• به چيزهايی فکر کنيد که به شما حس جذاب بودن و اعتماد به نفس می‌دهد.
• بر نکات مثبت تمرکز كنيد. افکار بر زندگی جنسی تأثير گذارند، پس سعی کنيد نسبت به افکار‌تان آگاه باشيد.
• با یکدیگر صمیمی باشید.
• نسبت به تغييرات پذيرا باشيد. شايد روش‌های جديدی برای ايجاد حس صميميت پيدا کنيد.

احساسات
نگرانی شما در مورد سلامتتان.
احساس استرس.
کنار آمدن با افسردگی و اضطراب.
احساس عصبانیت.
احساس تنهایی.
یافتن معنا پس از اتمام درمان.
«فکر نمی‌کنم هيچ وقت اين واقعيت را فراموش کنی که ممکن است سرطان عود کند.» ليلي
روش درمان سرطان، می‌تواند علاوه بر جسم، بر فکر، احساسات و نحوۀ عملکرد شما تأثير‌گذار باشد. معمولاً پس از پايان درمان، احساسات متفاوتی نمايان می‌شود. پس از درمان، همان‌گونه که جسمتان را باز‌سازی می‌کنيد بايد به احساساتتان نيز توجه داشته باشيد.
هركس، تجربه‌ای متفاوت از سرطان دارد و به احساسات و ترس‌های متفاوتی دچار می‌شود. ارزش‌های فردی شما، می‌تواند در نحوۀ برخورد‌تان با اين بيماری بسيار تعيين‌کننده باشد. بعضي‌ها، فکر مي‌کنند بايد قوی باشند تا بتوانند از خانواده و دوستان حمايت کنند. برخی ديگر در پی دريافت حمايت از عزيزان خود يا ديگر مبتلايان به سرطان هستند و بعضي بر ايمان خود تکيه می‌کنند. گروهي نيز در پی دريافت کمک از مشاورانی خارج از محيط خانواده هستند.
تصميم شما هر چه که باشد، بايد بدانيد که کار مناسب برای خود را انجام دهيد و خود را با ديگران مقايسه نکنيد.

کلینیک امید تهران: نگرانی در مورد عود سرطان، به‌خصوص تا يک سال پس از پايان درمان، امری طبيعی و از رايج‌ترين ترس‌های اين دوره می‌باشد. در بعضي‌ها، اين ترس آنقدر شديد است که بر کيفيت زندگی آنها، خواب، خوراک و حتي قرار ملاقات با پزشک تأثير می‌گذارد. به گفتۀ خانمی «اگر دوباره سرطان بگيرم چه کنم» يا به گفتۀ ديگری، «فکر نمی‌کردم بار اول هم از شر آن خلاص شوم». بعضي نيز واکنشی مثبت‌تر دارند. به گفتۀ يکی از نجات‌يافته‌گان، «سرطان، بخشی از زندگی است و من هميشه اميدوارم».
بسياری از نجات‌يافته‌گان با گذشت زمان، کم‌تر به سرطان فکر می‌کنند. با اين حال، حتی سال‌ها پس از درمان، ممکن است به عللی، اين نگرانی در شما زنده شود. ملاقات‌های مرتب با پزشک برای معاینات منظم، علائم مشابه به بيماری قبلی، بيماری يکی از افراد خانواده، سالگرد زمانی‌که اولين بار بيماریتان تشخيص داده شد می‌تواند عود سرطان را به‌خاطر شما آورد.

مقابله با ترس از عود سرطان
• همواره اطلاعات خود را به روز نگه داريد. در مورد سرطان و حفظ سلامت فعلیتان و خدمات موجود برای دستيابی به کنترل بيش‌تر، اطلاعات کسب كنيد. بنابر برخی مطالعات صورت گرفته، کسانی که از اطلاعات کافی نسبت به بيماری‌شان برخوردار‌ند، به نحو شايسته‌تری برنامۀ درمانی را دنبال کرده و زود‌تر درمان می‌شوند.
• ترس، خشم و اندوه خود را ابراز كنيد. مشخص شده است هنگامی که افراد، احساساتی مثل خشم و اندوه را ابراز می‌کنند، راحت‌تر از آنها رها می‌شوند. برخی با صحبت کردن با دوستان يا اعضاي خانواده، ديگر نجات‌يافته‌گان يا مشاور بر اين احساسات خود فائق می‌شوند.
• مثبت‌نگر باشيد. گاهی بايد در بد‌ترين شرايط، به دنبال کشف نقاط مثبت و اميد‌بخش باشيد. سعی کنيد انرژی خود را صرف تمرکز بر بهبودی و حفظ سلامت خود كنيد.
• خود را برای ابتلا به سرطان، سرزنش نکنيد. بعضي‌ها فكر مي‌كنند، ابتلا به بيماری سرطان، نتيجۀ عملکرد خودشان بوده است. به خاطر داشته باشيد که هر کسی ممکن است دچار سرطان شود.
• لازم نيست هميشه سر حال باشيد. بسياری از افراد دوست دارند گاهی برای فرو رفتن در خود آزاد باشند. به گفتۀ خانمی «وقتی حالم بسيار بد می‌شود به خانواده‌ام می‌گويم که روز سرطانی خيلي بدی دارم، سپس به طبقۀ بالا می‌روم و به تختخواب پناه می‌برم».
• روش‌هايی برای آرام کردن خود بيابيد. تمرينات ارائه شده در «آموزش آرام‌سازی» در کاهش استرس بسياری افراد مؤثر بوده است.
• تا حد امکان فعال باشيد. از خانه بيرون برويد و کارهايی انجام دهيد که تمرکز‌تان از روی بيماری برداشته شود.
• چيز‌هايی را که می‌توانيد کنترل کنيد بشناسيد. برخی عقيده دارند نظم بخشيدن به زندگی، بسيار مفيد است. شرکت در حفظ سلامتی، ديدار مرتب با پزشک و ايجاد تغيير در سبک زندگی از موارد تحت کنترل شما است. حتی تنظيم برنامه‌ای روزانه، می‌تواند حس کنترل بر شرايط را در شما ايجاد كند. با اينکه نمی‌توان همۀ افکار را تحت کنترل درآورد، ولی بسياری سعی می‌کنند بر افکار وحشت‌آور تمرکز نکنند.